संस्कृत प्रश्नोत्तर – 4
टॉपिक- समास
- द्वंद्व बहुव्रीहि समास
- तत्पुरुष समास
प्रश्न-1.समास शब्दस्य व्युत्पत्ति अस्ति?
A.सम्+अस्+क्त
B.सम्+अस्+घञ
C.सम्+आस्+घञ
D. b/c
उत्तर – B.सम्+अस्+घञ☑️
प्रश्न-2.समासे कति विग्रहा:भवति?
A.१
B.३
C.२
D.५
उत्तर -C.२☑️
प्रश्न-3.संस्कृतव्याकरणे कति समासा:.?
A.३
B.४
C.७
D.५
उत्तर – D.५☑️
प्रश्न-4.प्रायः पूर्वपदार्थ प्रधान समास:भवति?
A.अव्ययीभाव
B.तत्पुरुष
C.द्वंद्व
D.बहुव्रीहि
उत्तर – A.अव्ययीभाव☑️
प्रश्न-5.अधिरामम् इत्यस्य विग्रह अस्ति.?
A.रामस्य समीपम्
B.रामे इति
C.रामस्य समृद्धि
D.रामाणाम् अभाव:
उत्तर – B.रामे इति☑️
प्रश्न-6.शकानां व्यर्द्धि: समस्त पद भविष्यति?
A.सुशकम्
B.उपश्शकम
C.दुश्शकम्
D.सर्वे
उत्तर – C.दुश्शकम्☑️
प्रश्न-7.अनुरमम् इत्यत्र अनु अवव्यस्य प्रयोग कस्मिनार्थे अस्ति?
A.योग्यतार्थे
B.विप्सार्थे
C.असम्प्रति अर्थे
D.पश्चातार्थे
उत्तर – D.पश्चातार्थे☑️
प्रश्न-8.पञ्चगङ्गम् इत्यत्र क:समास:?
A.अव्ययीभाव:
B.द्विगु:
C.बहुव्रीहि:
D.तत्पुरुष:
उत्तर – A.अव्ययीभाव:☑️
प्रश्न-9.शाकस्य लेश: समस्त पदं भविष्यति?
A.उपशाकम्
B.शाकप्रति
C.अनुशाकम्
D.शाकम् इति
उत्तर – B.शाकप्रति☑️
प्रश्न-10.त्रिमुनि इत्यत्र समास:?
A.द्विगु:
B.कर्मधारय:
C.अव्ययीभाव:
D.द्वंद्व:
उत्तर – C.अव्ययीभाव:☑️
प्रश्न-11.दिश:समीपम् इति विग्रहस्य समस्तपदमस्ति?
A.उपदिशम्
B.अनुदिशम्
C.अदिशम्
D.प्रतिदिशम्
उत्तर – A.उपदिशम्☑️
प्रश्न-12.कस्मिन विकल्पे अव्ययीभावसमास:नास्ति?
A.अतिशीतम्
B.सतद्धितम्
C.अध्यात्मम्
D.कुमार्ग:
उत्तर – D.कुमार्ग:☑️
प्रश्न-13.उत्तरपदप्रधान:समास:नास्ति?
A.द्विगु:
B.तत्पुरुष:
C.अव्ययीभाव:
D.कर्मधारय:
उत्तर – C.अव्ययीभाव:☑️
प्रश्न-14.समासस्य मुख्य भेदा:सन्ति?
A.३
B.४
C.६
D.७
उत्तर – B.४☑️
प्रश्न-15.विप्सार्थे प्रयुक्तो उपसर्ग:अस्ति?
A.अनु
B.इति
C.प्रति
D.यथा
उत्तर – C.प्रति☑️
द्वंद्व बहुव्रीहि समास
प्रश्न- 16.यूका च लिक्षा च..?
A.यूकालिक्षम्
B.यूकालिक्षे
C.यूकालिक्षा
D.सर्वे
उत्तर – B.यूकालिक्षे☑️
प्रश्न- 17.यूकाश्च लिक्षाश्च…?
A.यूकालिक्षम्
B.यूकालिक्षे
C.यूकालिक्षा
D.सर्वे
उत्तर – A.यूकालिक्षम्☑️
प्रश्न- 18.पूर्वम् च अपरं च…?
A.पूर्वापरम्
B.पूर्वापरे
C.उभौ
D.कोsपि न
उत्तर – C.उभौ☑️
प्रश्न- 19.अक्ष्ण:पश्चात..?
A.प्रत्यक्षम्
B.परोक्षम्
C.समक्षम्
D.अनवक्ष्म्
उत्तर – D.अनवक्ष्म्☑️
प्रश्न-20.लघ्वक्षरं पूर्वम् इत्यस्य उदाहरणमस्ति?
A.कुशकाशम्
B.कृष्णार्जुनौ
C.रामलक्ष्मनौ
D.ईशकृष्णा
उत्तर – A.कुशकाशम्☑️
प्रश्न- 21.अर्थ:च शब्द:च..?
A.शब्दार्थौ
B.अर्थशब्दौ
C.उभौ
D.शब्दार्थ:
उत्तर – C.उभौ☑️
प्रश्न- 22.कुरवश्च कुरुक्षेत्रं च…?
A.कुरुकुरुक्षेत्रे
B.कुरुकुरुक्षेत्रम्
C.उभौ
D.कुरुकुरुक्षेत्र:
उत्तर – B.कुरुकुरुक्षेत्रम्☑️
प्रश्न- 23.पोटा च असौ इभी च..?
A.पोटइभी
B.पोटाइभी
C.इभपोटा
D.इभपोट:
उत्तर – C.इभपोटा☑️
प्रश्न- 24.अतिक्रांता अश्वम्..?
A.अत्यश्वम्
B.अत्यवशम्
C.अत्यवश्याम्
D.अत्यश्वा
उत्तर – D.अत्यश्वा☑️
प्रश्न- 25.अवक्रुष्टा कोकिलया…?
A.अवकोकिल:
B.अवकोकिलम्
C.अवकोकिला
D.अवकोकिलया
उत्तर – C.अवकोकिला☑️
प्रश्न- 26.कस्मिन विकल्पे व्यधिकरणबहुव्रीहिसमास:नास्ति?
A.धनुष्पाणि:
B.चक्रपाणि:
C.पीताम्बर:
D.चन्द्रचूड़:
उत्तर – C.पीताम्बर:☑️
प्रश्न- 27.दत्तभोजन:इत्यस्य विग्रह:अस्ति?
A.दत्तं भोजनम् यं स:
B.दत्तं भोजनम् येन स:
C.दत्तं भोजनम् यस्मै स:
D.दत्तं भोजनम् यस्य स:
उत्तर – C.दत्तं भोजनम् यस्मै स:☑️
प्रश्न- 28.सपरिवार:इत्यत्र समास:वर्तते.?
A.अव्ययीभाव:
B.तत्पुरुष:
C.कर्मधारय:
D.बहुव्रीहि:
उत्तर – D.बहुव्रीहि:☑️
प्रश्न- 29.प्राय:द्वंद्वे क:पदार्थ:मुख्य:.?
A.प्रथमपदार्थ
B.अन्यपदार्थ:
C.उत्तरपदार्थ:
D.उभयपदार्थ:
उत्तर – D.उभयपदार्थ:☑️
प्रश्न- 30.प्रायः बहुव्रीहौ क:पदार्थ:मुख्य:..?
A.प्रथमपदार्थ
B.अन्यपदार्थ:
C.उत्तरपदार्थ:
D.उभयपदार्थ:
उत्तर – B.अन्यपदार्थ:☑️
तत्पुरुष समासप्रश्न- 31.द्वयो:गवो:समाहार:..इति?
A.द्विगु:
B.द्विगो:
C.द्वि गाव:
D.सर्वे
उत्तर – A.द्विगु:☑️
प्रश्न- 32.दशानाम् अब्दानां समाहार:…इति?
A.दशाब्द:
B.दशाब्दम्
C.दशाब्दी
D.दशाब्दि
उत्तर – C.दशाब्दी☑️
प्रश्न- 33.सुखातीत:पदे समास:विद्यते?
A.तृतीया तत्पुरुष:
B.बहुव्रीहि:
C.चतुर्थी तत्पुरुष:
D.द्वितीया तत्पुरुष:
उत्तर – D.द्वितीया तत्पुरुष:☑️
प्रश्न- 34.प्रायेण उत्तरपदप्रधान समास:…?
A.अव्ययीभाव:
B.तत्पुरुष:
C.द्वंद्व:
D.केवल समास:
उत्तर – B.तत्पुरुष:☑️
प्रश्न- 35.पापाचार:पदे समास:वर्तते?
A.बहुव्रीहि:
B.द्वंद्व:
C.उपपदतत्पुरुष:
D.कर्मधारय:
उत्तर – D.कर्मधारय:☑️
प्रश्न- 36.पञ्चगवधन:पदे समास:अस्ति?
A.बहुव्रीहि:
B.द्विगु:
C.अव्ययीभाव:
D.कर्मधारय:
उत्तर – A.बहुव्रीहि:☑️
प्रश्न- 37.पञ्चगवम् पदे समास:अस्ति?
A.बहुव्रीहि:
B.द्विगु:
C.अव्ययीभाव:
D.कर्मधारय:
उत्तर – B.द्विगु:☑️
प्रश्न- 38.पीताम्बरं पदे समास:अस्ति?
A.बहुव्रीहि:
B.कर्मधारय:
C.अव्ययीभाव:
D.द्वंद्व:
उत्तर – B.कर्मधारय:☑️
प्रश्न- 39.अक्षशौण्ड:इत्यस्मिन पदे समास:अस्ति?
A.सप्तमी तत्पुरुष:
B.षष्ठी तत्पुरुष:
C.पञ्चमी तत्पुरुष:
D.तृतीया तत्पुरुष:
उत्तर – A.सप्तमी तत्पुरुष:☑️
प्रश्न-40.तत्पुरुषसमासस्य भेदा:भवन्ति?
A.द्वौ
B.त्रयः
C.पञ्च
D.षट
उत्तर – A.द्वौ☑️
प्रश्न- 41.शुक्लीकृत्य पदे समास:अस्ति?
A.प्रादि तत्पुरुष:
B.गति तत्पुरुष:
C.उपपद तत्पुरुष:
D.अलुक् तत्पुरुष:
उत्तर – B.गति तत्पुरुष:☑️
प्रश्न- 42.सभापण्डित:को विग्रह:शुद्ध:अस्ति?
A.सभां पण्डित:
B.सभायां पण्डित:
C.सभाया:पण्डित:
D.सभायै पण्डित:
उत्तर – B.सभायां पण्डित:☑️
प्रश्न- 43.कस्मिन विकल्पे उपपदतत्पुरुषसमास:अस्ति?
A.खेचर:
B.प्राचार्य:
C.ऊरीकृत्य
D.कच्छपी
उत्तर – D.कच्छपी☑️
प्रश्न-1 4.अश्वपतित:अस्मिन् पदे को समास:?
A.कर्म तत्पुरुष:
B.करण तत्पुरुष:
C.अधीरकण तत्पुरुष:
D.अपादान तत्पुरुष:
उत्तर – D.अपादान तत्पुरुष:☑️
प्रश्न- 45.गर्तपतित:अस्मिन् पदे को समास:?
A.कर्म तत्पुरुष:
B.करण तत्पुरुष:
C.सम्प्रदान तत्पुरुष:
D.अपादान तत्पुरुष:
उत्तर – A.कर्म तत्पुरुष:☑️